Kerst in Nandom

OP kerstavond was ik uitgenodigd door Eric om djo-djo met Teezet te komen eten. Door wat extra visites was ik wat aan de late kant. Eric haalt me op met de motor en we vertrekken naar zijn hometown, Monyipelle, een kwartiertje hier vandaan. De familie ontvangt me hartelijk. En wie nu broers, zussen zijn van dezelfde ouders is altijd een vraag. Hier noemen ze close family al gauw broer/ zus. Maar het maakt niet uit, het is goed zo. Zijn vader zit in een grote tuinstoel met voetsteun. Een oude karakteristieke oude man, van 84 jaar. Zijn eten wordt hem gebracht en daarna legt hij zich ten ruste in zijn relaxte stoel en een deken beschermd hem tegen de koude avond. Echt Harmattan, een windje, en de temperatuur zakt snel. Ik moet toegeven dat ik het frisjes vind. Ik geniet samen met Eric van het eten en het smaakt me goed. Schep zelfs voor een tweede keer op.
We kletsen samen met zijn zus, English teacher, over tradities, koken etc. Het huis is groot ,met een grote binnenplaats , waar het dagelijkse leven zich afspeelt, wassen, koken, eten etc. Ze maken gebruik van zonnen energie voor hun elektriciteit, erg vooruitstrevend. Ze hebben een waterput, maar daarnaast stromend water met de luxe van douche en toilet. Ze hebben nu even meer dan ik, nu onze watertoevoer nog steeds niet werkt. Hoop dat ze de benodigdheden vandaag wel hebben in Wa en dat we het weekend weer kunnen genieten van een douche en toilet. Geniet nu van de bucketshower. Ook schoon daarna hoor. Ze hebben een kamer, die ze gebruiken als kapel en elke ochtend wordt daar dag gestart met gebed. Er staat een kerststal met grote gipsen beelden , gecombineerd met wat er door de tijd heen is verzameld aan kerststalletjes. Een van hout gezaagde kerstboom verfraaid het geheel.
Eric bereidt zich voor om naar de nachtmis te gaan. Korte broek wordt verruild voor een zwarte pantalon en hij draag een mooie smock, lekker warm. We gaan naar huis, zodat ik me kan omkleden in mijn mooie kerstoutfit. We gaan vroeg naar de kerk, om verzekerd te zijn van een zitplaats. Onderweg passeren we al vele kerkgangers. We hebben een mooi plekje in het midden en heb goed zicht op het altaar. De mis begint om 21.30 uur en geloof het of niet om 21.35 uur begint de muziek en het koor zingt. Veel liedjes zijn herkenbaar en kan ze in het Nederlands meezingen. En ondanks de Daghari is alles te volgen. Veel zang en dans en het is mooi te zien hoe enthousiast en vol overgave iedereen hier aan deelneemt. Er zijn 2 collectes en een communie uitreiking, dus 3 times van dans. De kerk is overvol en er staan nog veel mensen buiten. Allemaal passeren ze, soms meer dan once. Uiteindelijk moeten leden van het koor ingrijpen om de mis te laten voortgaan. En de enthousiaste muzikanten de trommels te laten stoppen. Wat zou dit enthousiasme teweeg brengen in onze kerken? Die alleen met kerst vol zijn. Hier zijn elke zondag drie missen, die een gevulde kerk geven. Menig pastoor zou bij ons jaloers zijn. Geloof is hier een belangrijk onderdeel van het leven Er wordt gebeden voor het werk begint, voor je gaat eten, voor en na elke vergadering, bijeenkomst. Het geeft de mensen troost en kracht in goede en slechte tijden. Soms vraag ik me af , wanneer de tijd komt , dat de Afrikaanse priesters naar ons komen om het geloof weer te prediken. Mijn moeder heeft jaren geleden deze mogelijke ontwikkeling genoemd. Of zal toch de welvaart ons het geloof doen vergeten en blijft het spreekwoord “in nood leert men bidden” van kracht. Ook ik ben hier meer bewust van mijn geloof. Ik neem de tijd om in de kerk na te denken over wat het leven me gebracht heeft en me brengen zal. Hier is de kerk overdag open , wat het makkelijk maakt even een moment voor jezelf te nemen. Een moment van bezinning zo nu en dan. Dus niet alleen boodschappen doen in town. Maar de dienst loopt ten einde en om 24 uur verlaten we de kerk. Eric brengt me thuis en gaat naar huis om een kleintje piot te drinken voor hij naar bed gaat. Ik blijf nog op in de hoop dat Jerry toch nog thuis komt.
Even uitleggen dus. Jerry is naar Wa met de motor , met de intentie voor de mis terug te zijn. Maar helaas, heeft hij motorpech. Een lekke band en geen dorp in de buurt, dus rijdt hij met de platte band zo ver mogelijk door. Uiteindelijk is ie compleet verrot en duwt de laatste kilometer zijn motor, om hem te laten maken. Alles zit tegen als blijkt dat ze niet het juiste materiaal hebben aan schroevendraaiers en sleutels.En daarbij is de batterij van zijn phone bijna leeg. Hij zal de nacht doorbrengen in een dorpje net boven Wa en ik ga uiteindelijk om 1.30 uur naar bed.
Kerstdag.
Ik wordt om 7 uur gewekt door mijn telefoon, niet Jerry maar Bertrand, mijn maatje, belt. Hij wenst me Merry Christmas voor hij naar de kerk gaat. Hij heeft late dienst. Ik draai daarna toch nog even om en soes een beetje verder. 8 uur is de max en ik neem een douche, bucketshower. IK stuur smsjes naar vrienden in Nederland en hier in Ghana. Neem een boterhammetje en wacht op Jerry, die rond 10.30 uur arriveert, compleet uitgeput. Blij dat hij weer veilig thuis is. Ik maak een pannetje warm water , zodat hij warm kan douchen. Hij ontbijt met de heerlijk djo-djo , die ik van Eric heb meegekregen, een echt kerstmaal dus. Daarna valt hij als een blok in slaap en ik lees mijn boek. Het plan is om vandaag naar Hamile te gaan , naar father Alec, een vriend van Jerry . Samen zullen we dan naar Burkino Fasso gaan. Hamile ligt op de grens. De familie van Alex woont half in Ghana, half in Burkino . Als Jerry wakker wordt om 13 uur gaan we met de motor die kant op. Father wacht ons op en we gaan met de auto de grens over. Meerder vrienden sluiten aan. Bij de grens worden we gecontroleerd en gezien ik geen multiple visa heb, moet ik mijn paspoort achterlaten bij de immigratie. Al een geluk dat ik mee mag. Maar goed ze kennen Alex natuurlijk en dat helpt. Connecties zijn hier zo belangrijk. We gaan naar “het Vaticaan” een restaurant vlak bij de kerk. In Burkino begroet je iedereen door een hand te geven . In Ghana groet je door je hand op te steken. In mijn beste Frans wens ik iedereen een mooie kerst. Er wordt uitgebreid gegeten, met een heerlijke salade vooraf, daarna vis, heerlijk en als dessert popcorn en zoete koekjes. Ik zie al wel dat we voor het donker niet thuis zullen zijn. Ik maak me een beetje zorgen, omdat ik het vervelend vind in het donker achterop een motor te zitten op een vreselijk slechte weg zonder straatverlichting. Maar ik hou mijn oren open en de vrienden zijn met de auto en gaan naar Nandom, dus ik heb mijn taxi geregeld. We gaan terug naar Ghana en kletsen , discussiëren over politiek ,educatie etc onder het genot van een biertje en Tilapia in de spot in Hamile. Rond de klok van 21 uur vertrek ik met de auto en Jerry volgt met de motor. We kijken terug op een gezellige dag met vrienden. Jerry valt in slaap voor de tv en ik laat hem lekker slapen, doe het licht uit en ga ook baar bed. Waar ik nog even lees in mijn spannende boek. Heerlijk dat ik een e-reader heb, had het me nog niet zo gerealiseerd, maar ideaal.
Tweede kerstdag.
Lekker uitgeslapen tot 8.30 uur. We nemen een douche en maken plannen voor de dag. We willen graag naar Agnes om ook de kleine lizy weer te zien, een bezoekje aan de chief zou ook moeten en voor de rest “we zullen zien “. En na een heerlijke brunch met salade ( heb echt krulsla kunnen kopen ) met ei, tomaat, ui,kool en een dressing, rijst met mijn pastei, liggen we nu voldaan even uit te buiken. En schrijf ik dus een verhaaltje voor de thuisblijvers.